Wspomnienia Adama Pragiera to nie tylko źródło wiedzy o historii II RP i dziejach polskiej emigracji lat 1939–1945. To znakomicie napisane, pełne wnikliwych spostrzeżeń i błyskotliwych porównań monumentalne dzieło literackie, które miejscami czyta się jak powieść sensacyjną.
Adam Pragier, „Czas przeszły dokonany”, wstęp i opracowanie Andrzej Friszke, Ewa Pejaś, Muzeum Historii Polski, Warszawa 2018, tom I – 552 s., tom II – 432 s., tom III – 520 s.
Do wydanej w latach 60. XX wieku w Londynie książki Adama Pragiera – polskiego polityka, publicysty i działacza emigracyjnego – sięgali dotychczas jedynie nieliczni badacze, traktując tę pracę przede wszystkim jako źródło historyczne, o wiele rzadziej jako dzieło literackie. Dzięki nowemu wydaniu, które niedawno ukazało się nakładem Muzeum Historii Polski, z książką ma szansę zapoznać się znacznie szersze grono czytelników. Warto to zrobić, gdyż Czas przeszły dokonany to prawdopodobnie najlepiej napisane wspomnienia, jakie wyszły spod pióra polskiego polityka.
Zanim jednak przyjrzymy się Adamowi Pragierowi, a także pokusimy się o ocenę jego przez lata zapomnianej książki, warto na chwilę zatrzymać się przy samej serii wydawniczej sygnowanej przez MHP: „100-lecie Niepodległości. Wspomnienia i pamiętniki”, w ramach której wznowiono jego dzieło. Ukazały się w niej wspomnienia m.in. Leona Wasilewskiego, Jędrzeja Moraczewskiego, Ignacego Daszyńskiego i Stanisława Wojciechowskiego. Co łączy te postaci poza tym, że były one przedstawicielami elit politycznych II Rzeczypospolitej? Otóż wszyscy ci politycy na różnych etapach swojego życia należeli do Polskiej Partii Socjalistycznej – ugrupowania, którego działalność w fundamentalny sposób przyczyniła się do odzyskania przez Polskę wolności w listopadzie 1918 r.
PPS, którego liderem na przełomie XIX i XX wieku był Józef Piłsudski, jako pierwsza partia – po klęsce powstania styczniowego i dekadach traumy narodowej, będących skutkiem carskich represji – ponownie podniosła hasło walki o pełną niepodległość ziem polskich i połączyła ten postulat z dążeniem do urzeczywistnienia sprawiedliwości społecznej. Jej program był na tyle atrakcyjny i nowatorski, że epizod „bycia u socjalistów” miała za sobą znaczna część elity politycznej II RP, niezależnie od późniejszej przynależności partyjnej czy też wygłaszanych poglądów.
Wykup prenumeratę „Więzi”
i czytaj bez ograniczeń
Pakiet Druk+Cyfra
-
- 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
z bezpłatną dostawą w Polsce - 4 numery „Więzi” w formatach epub, mobi, pdf (do pobrania w trakcie trwania prenumeraty)
- Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl na 365 dni (od momentu zakupu)
- 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.
Jeśli mieszkasz za granicą Polski, napisz do nas: prenumerata@wiez.pl.
Pakiet cyfrowy
- Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl (od momentu zakupu) przez 90 lub 365 dni
- Kwartalnik „Więź” w formatach epub, mobi, pdf przez kwartał lub rok (do pobrania
w trakcie trwania prenumeraty)
Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.
